فهرست مطالب

1- تسمه پروانه

1-1- اجزای بدنه و استحکام دهنده های تسمه پروانه

1-2- فاکتور های کیفی تسمه پروانه

1-3- استفاده مناسب تسمه پروانه ای برای سرعت های گردشی بسیار بالا

1-4- انتخاب و خرید تسمه پروانه از فروشگاه آنلاین یدک رسان

1-5- عوامل خرابی تسمه پروانه

1-تسمه پروانه

تسمه پروانه در واقع نوع تسمه انتقال نیرو می باشد که در اکثر ماشین آلات صنعتی و خودرویی که با موتور احتراق داخلی کار می کنند مورد استفاده قرار می گیرد. از تسمه پروانه در موتور های بنزینی و یا دیزلی برای به حرکت در آوردن پروانه خنک کننده که در پشت سیستم رادیاتور موتور قرار می گیرد استفاده می شود. تسمه پروانه Impeller belt هم بصورت دنده دار شبیه به تسمه های تایمینگ، هم بصورت شیار دار در راستای طولی تسمه و در بسیاری از موارد از نوع تسمه های وی بلت مورد استفاده قرار می گیرد. در دو مورد اول یعنی در صورت دنده یا شیار دار بودن تسمه پروانه می تواند بصورت تک جهت یعنی تنها در داخل دنده دارای برجستگی و شیار بوده و یا در مواردی بصورت دوبل Double impeller belt تولید شده که هر دو سمت آن دارای دنده یا شیار باشد. تسمه پروانه اغلب با عرض حداقل 16 میلیمتر و در ضخامت حداقلی 2.3 میلیمتر تولید می شود. در تولید تسمه پروانه برای داشتن قابلیت های بالای کششی، حرارتی و سایشی در کنار انعطاف بالا اغلب از ترکیبات پلیمری استفاده می‌شود. روند جایگزینی پلیمر بجای تسمه های چرمی و پارچه ای از سال 1875 الی 1925 صورت گرفت که با دستیابی هر چه بیشتر انسان به تکنولوژی های مدرن در تولید ترکیبات مستحکم پلیمری میسرگردید. پر مصرف ترین نوع پلیمر در تولید تسمه پروانه موتور های احتراق پلی یورتان PU می باشد. البته پلی یورتان به سبب انعطاف بالا به تنهایی قابلیت های مورد نیاز برای عملکرد تسمه پروانه را نداشته و برای افزایش مقاومت در برابر خزش از یک سمت مقاومت در برابر اصطکاک و سایش از سمت دیگر می بایست با بکارگیری افزودنی هایی مستحکم گردد.

1-1-اجزای بدنه و استحکام دهنده های تسمه پروا

بخش عمده ای از بدنه تسمه پروانه از پلی یورتان تشکیل شده است که انعطاف مناسبی در اتصال برای قرارگیری و حرکت بر روی پولی دارد. با این وجود به سبب تنش های کششی بالا پلی یورتان به تنهایی و بدون بکارگیری استحکام دهنده های داخلی به سرعت دچار پدیده خزش یا افزایش طول می گردد. از این رو در داخل ساختمان تسمه پروانه اغلب از کورد هایی که به شکل سیم های فلزی و یا نخ های پلی‌استر است در چند ردیف استفاده می شود. این کورد ها در شکل های مختلفی از تسمه پروانه شامل تسمه های Ribbed که دارای شیارهای طولی هستند و هم در تسمه های وی بلت V-belt دیده می شوند. در شکل زیر سطح مقطع برش یک تسمه پروانه در چهار بخش مختلف مشخص شده است. بیرونی ترین لایه این تسمه Rubber backing یا پوشش بیرونی از جنس لاستیکی می باشد. لاستیک دارای انعطاف مناسب اما مقاومت سایشی و حرارتی کمتری نسبت به پلی یورتان می باشد. بنابراین در بیرونی ترین لایه تسمه پروانه یعنی جایی که عملا با سایش و اصطکاک سر و کار ندارد مورد استفاده قرار گرفته است. در یک مرحله پایین تر استحکام دهنده های کششی به شکل نخ یا سیم هستند که تحت نام Reinforcing cord شناخته می شوند که توسط لایه های لاستیکی با نام Cusion rubber پوشانیده شده اند. این بخش از تسمه پروانه بصورت کلی Tension Member یا عضو تنش نامیده می شوند که وظیفه آن افزایش مقاومت تسمه پروانه در برابر تنش کششی است. در داخلی ترین لایه نیز که در واقع تماس تسمه پروانه با پولی از این طریف برقرار می شود دنده ها یا شیار ها اثر دارند که برای کاربری های سبک تر بدون افزاینده های سطحی و در کاربری های دشوارتر اغلب از پوشش سطحی پلی آمید PA برای افزایش مقاومت سایشی آنها استفاده می شود.

1-2-فاکتور های کیفی تسمه پروانه

تسمه پروانه جزو پر تنش ترین نوع تسمه های صنعتی و خودرویی قرار می گیرد. تنش های کششی، پیچشی و حرارتی بالایی تحت شرایط سخت بر پیکر تسمه پروانه وارد می آید. علاوه بر این موقعیت مکانی کاربری تسمه پروانه در اتصال موتور های احتراق داخلی امکان تماس آن با انواع روغن های روان کننده و هیدرولیک که نقش خورندگی دارند را نیز فراهم می کند. از این رو کیفیت و تکنولوژی تولید تسمه پروانه تاثیر بسیار بالایی در دوام، کارایی، راندمان و طول عمر این قطعه صنعتی دارد. در زیر به مرور مهمترین فاکتور های کیفی تسمه پروانه می پردازیم.

مقاومت کششی تسمه پروانه : ایجاد پدیده خزش و افزایش طول تسمه پروانه عملا سبب سر خوردن تسمه بر روی پولی می شود. از این رو مقاومت سایشی تسمه پروانه که تحت تاثیر ترکیبات شیمیایی بکار رفته در تولید و نوع، کیفیت و تعداد کورد های داخلی است از مهمترین فاکتور های کیفی این تسمه صنعتی محسوب می شود.

مقاومت سایشی تسمه پروانه : حرکت و تماس سطحی بر روی پولی طی سیکل های کاری بسیار بالا و تحت تنش های کششی بالا سبب سایش سطحی تسمه پروانه می شود. از این رو مقاومت سایشی که تحت تاثیر ترکیبات پلیمری مورد استفاده در تولید و پوشش های سطحی داخلی دنده ها و یا شیار ها قرار دارد از دیگر فاکتور های کیفی تسمه پروانه محسوب می شود.

مقاومت حرارتی تسمه پروانه : حرارتی اعمال شده به تسمه بر اثر اصطکاک و سایش سطحی ناشی از حرکت تسمه بر روی پولی در سیکل هایی با سرعت بالا و حرارت محیطی ناشی از مجاورت با موتور احتراق می باشد.

مقاومت در تماس  با روغن و دیگر خورنده ها : انواع مختلفی از روغن موتور و روغن ترمز در مجاورت با تسمه پروانه می تواند بصورت نشتی و یا در زمان شارژ مجدد با سطح این قطعه صنعتی تماس پیدا کنند. از این رو مقاومت شیمیایی تسمه پروانه در تماس با این خورنده ها از دیگر فاکتور های کیفی آن محسوب می شود.

بسیاری از مشخصات مکانیکی تسمه پروانه بصورت عددی، در جدول و یا نمودار هایی مشخص می شوند که خواندن و مقایسه این اطلاعات برای کاربران عمومی کاری دشوار می باشد. از این رو یکی از ساده ترین روش های اطمینان از کیفیت و ماندگاری تسمه انتخاب برند های معتبر تولید کننده برند Optibelt آلمان می باشد.

1-3-استفاده مناسب تسمه پروانه ای برای سرعت های گردشی بسیار بالا

سرعت های زاویه ای بالای تسمه ها، تعداد سیکل های کاری را در یک محدوده زمانی بالا می برد. تعداد سیکل های کاری بالا اولا فشردگی ساختار تسمه بر روی پولی را افزایش می دهد و همچنین افزایش دمای کاری تسمه پروانه با کاهش زمان برای انتقال حرارت را نیز در پی دارد. از این رو انتخاب نوع مناسبی از تسمه که تعداد دور در دقیقه RPM بالایی برای آن تعریف شده باشد دارای اهمیت بالایی است. مانند دیگر شرایط سخت کاری در انتقال نیرو مناسب ترین نوع تسمه وی بلت با تماس گسترده بر روی پولی بصورت تخت و مورب می‌باشد. اما تسمه های پروانه وی بلت انتقال نیرو نیز با طراحی های مختلف شامل ابعاد متفاوتی از لبه ها، زوایای مختلف لبه و همچنین نوع پوشش های سطحی متنوعی تولید می شوند. اغلب نمونه های این تسمه ها یا بصورت Rubber Wrapped با پوشش کلی لاستیکی بر روی مغزی پلی یورتان در بیرون تولید می شوند و یا بصورت Rubber Raw Edge که دارای پوشش لاستیکی در لبه های زاویه دار تسمه برای افزایش میزان اصطکاک مورد استفاده قرار می‌گیرند که هر یک از این طراحی ها مشخصات مکانیکی مختلفی را برای تسمه پروانه پدید می‌آورد. در حالی که تسمه های پروانه با پوشش لاستیکی با لبه هایی با زاویه 40 درجه اغلب برای مشتریان کشاورزی، HVAC، سنگ شکن ها و … مورد استفاده قرار می گیرند سری دوم یعنی تسمه های پروانه Rubber Raw Edge برای کاربری در سرعت های بسیار بالا مناسب هستند.تسمه پروانه Rubber Raw Edge که بصورت وی بلت طراحی می شود نه تنها برای عملکرد در سرعت های بالا طراحی شده و شکل Compact یعنی با حجم کم را دارد بلکه در تماس با روغن و حرارت نیز مقاومت بسیار بالایی را از خود نشان می دهد. این سری از تسمه های پروانه انتقال نیرو هم راندمان کاری بسیار بالایی دارند و هم نیاز به پولی هایی در حجم کم برای اتصال دارند که از دیگر مزایای کاربری آنها محسوب می شود. اتلاف استاتیکی حداقل و حداقل میزان سر خوردگی بر روی پولی که از عوامل اصلی از کار افتادگی و کاهش راندمان تسمه پروانه محسوب می شود از مهمترین مشخصات این تسمه های انتقال نیرو در اتصال پروانه ها محسوب می شود. تسمه پروانه با طراحی نوع Rubber Raw Edge تولید شده از جنس chloprene rubber یا لاستیک کلوپرین که توسط اجزای پلی‌استر بصورت نخ های داخلی سخت کاری شده اند تولید شده است. سطح بیرونی این تسمه پروانه پوشیده شده از پارچه و فابریک هایی از جنس ترکیبی کتان و پلی استر است.برند اپتی بلت آلمان یکی از تولید کنندگان بنام این سری از تسمه های پروانه با قابلیت انتقال نیروی بالا در سرعت های بسیار بالا می باشد.

1-4-انتخاب و خرید تسمه پروانه از فروشگاه آنلاین یدک رسان

تسمه پروانه بر روی انواع موتور های صنعتی و خودرویی به منظور ایجاد جریان هوا و خنک کاری موتور ها مورد استفاده قرار گرفته و محدود به ماشین های سواری نمی باشد. انتخاب و خرید تسمه پروانه نیاز به مشخصات فنی دقیق از جمله ابعاد، تعداد دندانه ها و جنس مواد اولیه متناسب با نوع کاربری تسمه دارد که شامل استاندارد های بین المللی و داخلی بر اساس محصولات شرکت های تولیدی می باشد. اشکال تسمه ها می تواند به صورت دندانه دار، وی شکل و شیاری می باشد. فروشگاه آنلاین یدک رسان با استناد به کتب راهنمای مرجع بین المللی قابلیت پیشنهاد نوع و شماره فنی تسمه پروانه برای ماشین های صنعتی و خودرویی در صنایع مختلف را دارد. کاربران برای خرید و تعویض تسمه پروانه می توانند با رجوع به وبلاگ سایت یدک رسان و مطالعه مقالات مرتبط با قابلیت ها و ویژگی های تسمه مورد نیاز، از مشخصات فنی این قطعه مصرفی مطلع گردند و از میان برندهای مختلف، انتخاب مناسب را برای خرید داشته باشند. در صورت عدم دسترسی به شماره فنی و یا بروشور ماشین آلات، قابلیت سفارش گذاری بر اساس اندازه مورد نیاز توسط مشتریان وجود دارد که در این صورت اطلاعاتی از جمله عرض تسمه پروانه، تعداد دنده ها و طول گام دنده لازم خواهد بود. لازم به ذکر است انتخاب تسمه مناسب و محاسبه ابعاد صرفاً شامل اندازه گیری طول و عرض و تعداد دندانه نمی باشد و شاخصه های دیگری نیز دارد که نیازمند مشاوره با کارشناسان فنی و متخصصان خبره در این حوزه را نشان می دهد. از این رو مجموعه یدک رسان با امکان مشاوره رایگان، انتخاب تسمه مناسب برای مشتریان فراهم نموده است. در نظر داشته باشید که مقاومت سایشی، حرارتی و کششی مطلوب و همچنین جلوگیری از چقرمگی تسمه و خزش همراه با عملکرد روان و کم صدا جزو معیارهای تسمه مناسب می باشد که این امر سبب افزایش طول عمرکاری و کاهش مصرف انرژی موتورها می شود.

1-5-عوامل خرابی تسمه پروانه

تسمه های پروانه در شرایط کاری دشواری عمل می کنند و از این رو برای تحمل تنش های مختلفی آماده سازی می شوند. هر چند حرارت انتقال یافته به تسمه پروانه از سمت احتراق موتور، برخورد با روغن و دیگر مواد خورنده و سرعت بالای کاری از عوامل بسیار تاثیر گذار در کاهش طول عمر تسمه پروانه محسوب می شوند اما در اغلب موارد عوامل غیر قابل پیش بینی که اغلب آنها از فولی ناشی می‌شوند تاثیر بیشتری در تسریع تخریب تسمه پروانه دارند.قطر فولی یکی از مهمترین فاکتور هایی است که در اتصال انواع تسمه پروانه می بایست مد نظر قرار گیرد. در اتصال بر روی فولی هایی که قطر بسیار کمی دارند از تسمه پروانه با شیار های سطحی استفاده می شود تا گوشت تسمه دچار گاز فشردگی داخلی (گاز گرفتگی) نشود. از دیگر فاکتور های بسیار تاثیر گذار در طول عمر تسمه های پروانه فاصله دو پولی می باشد. این فاصله می بایست بسیار دقیق رگلاژ شود تا تنش کششی در حد استاندارد بر پیکر تسمه پروانه وارد آورد. تنش های کمتر از حد استاندارد سبب سر خوردن تسمه پروانه بر روی پولی می شود که هم سایش را به همراه داشته و هم سبب کاهش میزان اصطکاک انتقالی گردد. سایش های بیش از حد نیز افزایش تنش کششی و خزش تسمه پروانه را به همراه دارد. از دیگر تاثیر هایی که اتصال پولی ها بر طول عمر تسمه پروانه دارند نحوه و زاویه قرار گیری آنها است. در صورتیکه کوچکترین انحرافی در اتصال موازی فولی ها شکل گیرد، میزان تمرکز تنش در اتصال تسمه پروانه به شدت بالا می رود که این امر از مهمترین عوامل پارگی و صدمه بر این نوع تسمه صنعتی پیش از طول عمر کاری مفید آن می باشد.